Mamy nową (w Polsce) chorobę, znaną od dziesiątków lat w Europie – wirusowe zapalenia stawów i mózgu kóz (Caprine arthritis/encephalitis). Oficjalnie o wystąpieniu tej jednostki postaci klinicznej w woj. kujawsko-pomorskim poinformowała OIE w dniu 13.10.204r polska służba weterynaryjna. Postępowanie prowadzono od 15.09.2014r. W stadzie liczącym 409 sztuk zarejestrowano 29 przypadków.
Choroba jest wywołana przez lentivirus, spokrewniony antygenowo w bardzo wysokim stopniu z wirusem Maedi/Visna. Przedstawicielami Lentiwirisów ( wirusów powolnych) są m.in. wirus niedoboru odporności (human immunodeficiency virus –HIV), wirus anemii zakaźnej koni (EIAV) oraz wirus Maedi/Visna.Wszystkie te wirusy są ze sobą ściśle spokrewnione ( RNA wirusy). W przeciwieństwie do lentiwirusów ludzi nie stwierdza się immunosupresji. Choroby takie jak CAE i Maedi/Visna nie są również uznawane za choroby autoimmunizacyjne.W 1969 opisano encephalomyelitis u kóz prawie identyczne jak u owiec wywołanych przez wirus Visna, co doprowadziło, że w tym czasie określano tą jednostkę jako Visna kóz.
Późniejsze badania ( 1974-1981) w USA i Szwajcarii pozwoliły na opisanie objawów dotyczących stawów i zaburzeń centralnego układu nerwowego. Iniekcje dostawowe izolatów od kóz z zapaleniem stawów, zawierających wirusy potwierdziły możliwość przenoszenia zakażenia.
Badania serologiczne prowadzone w stadach kóz wskazują na jej szerokie rozprzestrzenienie, ale spośród zakażonych koźląt jedynie u 20% występują objawy kliniczne.
Infekcje wszystkich lentiwirusów charakteryzują się długim okresem inkubacji (od kilku tygodni do kilku lat).
W przypadku CAE można mówić o trzech głównych obrazach choroby:Arthritis, Encephalitis, Mastistis.Zapalenie stawów dotyczy głównie stawów nadgarstka, często procesem zapalnym objęte są również ścięgna.
Encephalomyelitis występuje głównie u kóz młodych w wieku ok. 6miesiąca życia.Mastitis – polega na chroniczno-stwardnieniowym zapaleniu wymienia. Wymię staje się twarde, występuje albo niewielka bolesność lub jej całkowity brak. Mleko nie jest zmienione.Zapalenie stawów i encephalitis występuje u zwierząt młodych, mastisis u starszych. Zapalenie stawów pojawia się najczęściej od 2-6 tygodni po zakażeniu u koźląt w wieku od 2- 4 miesięcy. Zmiany w układzie nerwowym prowadza do niezborności ruchów, ataksji tylnych partii ciała i w końcu paraliżu. Może występować także drżenie, kołowacizna oraz trudności w ssaniu.
Były obserwowane przypadki wyzdrowienia, ale kończyło się charłactwem.Leczenia brak. Głównym źródłem zakażenia jest siara i mleko. Dlatego najważniejsze jest odizolowanie noworodka bezpośrednio po porodzie od matki i niepodawanie siary.Siara i mleko mogą być podawane po obróbce termicznej ( pasteryzacja lub ogrzewanie siary przez 1h w temperaturze 560C). Izolacja koźląt od sztuk zakażonych powinna być w odległości co najmniej 2m.
Były obserwowane przypadki wyzdrowienia, ale kończyło się charłactwem.Leczenia brak. Głównym źródłem zakażenia jest siara i mleko. Dlatego najważniejsze jest odizolowanie noworodka bezpośrednio po porodzie od matki i niepodawanie siary.Siara i mleko mogą być podawane po obróbce termicznej ( pasteryzacja lub ogrzewanie siary przez 1h w temperaturze 560C). Izolacja koźląt od sztuk zakażonych powinna być w odległości co najmniej 2m.
Niezbędne jest prowadzenie badań serologicznych w odstępach 6 miesięcznych i usunięcie wszystkich zwierząt seropozytywnych. Zgodnie z Ustawą o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych choroba ta podlega obowiązkowi rejestracji.
Szczegółowe regulacje dotyczące handlu owcami i kozami w aspekcie epizootycznym zawiera dyrektywa 96/68 ( dz. Urz. L 46, str. 19).CAE jest tam także uwzględnione.
Piśmiennictwo:Mayr: Medizinische Mikrobiologie, Infektions und Seuchenlehre. Ferdinand EnkeVerlag Stuttgart1993E. Pterhans, R. Zanoni,T. Krieg, Th. Balcer: Lentiviren bei Schaf und Ziege: eine Literaturuebersicht. Schwiez.Arch.Tierheilk.130,681-700.1988
Piśmiennictwo:Mayr: Medizinische Mikrobiologie, Infektions und Seuchenlehre. Ferdinand EnkeVerlag Stuttgart1993E. Pterhans, R. Zanoni,T. Krieg, Th. Balcer: Lentiviren bei Schaf und Ziege: eine Literaturuebersicht. Schwiez.Arch.Tierheilk.130,681-700.1988
